Ev ağınıza kaç cihazın bağlı olduğunu söyleyebilir misiniz? Söylemiyor musunuz? O halde ev ağını denetlemenin zamanı gelmiştir. Ev ağı ve yedeklerde bahar temizliği zamanı!
Bahar temizliği yapmak hem evinize hem de ruhsal ve fiziksel sağlığınıza gerçekten iyi gelir. Ayrıca bahar temizliğinin, ev ağınız ve bu ağa bağlı tüm cihazlar için iyi olacağı konusunda da sözümüze güvenebilirsiniz.
Bilgisayarlarınızı, akıllı telefonlarınızı ve tabletlerinizi yenileyecek birkaç basit yöntemi dün incelemiştik. Fakat özellikle kablosuz bağlantı ile ev ağınıza bağlanan tüm cihazları aklınızda tutamayacağınız için kaldığımız yerden devam edelim. Ev ağınıza bağlı tüm cihazları nasıl izleyebileceğinizden ve kişisel bilgilerinizi güvende tutmanıza yardımcı olmak için nasıl ayrıntılı temizlik yapabileceğinizden bahsedelim.
Ayrıca bahar temizliği sırasında, veri kaybını önlemek için önemli dosyalarınızın tamamını yedekleme fırsatı da bulursunuz. Bunun için, yedeklerinizi kontrol etme ve yıl içerisinde güvenli bir yedekleme rutinine sahip olma nedenlerinize göz atalım.
Ev ağı temizliği
ESET Internet Security ya da ESET Smart Security Premium gibi güvenlik yazılımları ile ev ağınıza bağlı tüm cihazların bir listesine kolaylıkla ulaşıp bunları inceleyebilirsiniz. Ancak bu tür güvenilir, çok katmanlı bir güvenlik yazılımı kullanmıyorsanız (bu çok büyük bir hata olur) başka yöntemler kullanarak ağa bağlı cihazlarınızı incelemeniz gerekir. Yöntemler arasında bu işe özel ağ tarama araçları bulunsa da yönlendiricinizin tarayıcı tabanlı kontrol paneline rahatlıkla giriş yapmanın daha kolay olduğunu kabul etmemiz gerekir.
Bunu yapmak için yönlendiricinizin IP adresini internet tarayıcınızın URL çubuğuna girin. (Varsayılan yönlendirici IP adresi çoğu zaman 192.168.0.1 veya 192.168.1.1 şeklindedir.) Yönetici isminizi ve parolanızı girin ya da bir yönetici ismi ve parola belirlemeyip varsayılan olanı kullanıyorsanız (yapmadığınızı umuyoruz), yönlendiricinizin arkasına bakıp cihaz etiketini kontrol edin ya da markanın varsayılan giriş bilgilerini internette aratın.
Ağınıza bağlı tüm bilgisayarların, akıllı telefonların, tabletlerin, medya çubuklarının, akıllı küçük ev aletlerinin, kameraların, oyun konsollarının, ağ bağlantılı depolama cihazlarının, dijital asistanların veya diğer cihazların bir listesini görmek için giriş yaptığınızda ‘Bağlı Cihazlar’a, ‘Ekli Cihazlar’a veya benzer ifadelere bakın.
Kullanmadığınız eski cihazlarınızı görürseniz ya da bazı cihazları tanımıyorsanız bunları ağınızdan kaldırın.
Bunu yaparken yönetici hesabınız ve kablosuz bağlantınız için, tercihen sizi ve kablosuz ağınızı tanımlayan bir SSID (yani kablosuz ağınızın adı) ile birlikte güçlü ve benzersiz bir parola kullandığınızdan emin olun.
Ayrıca, güçlü bir şifreleme standardını, ideal olarak WPA2 protokolünü veya daha da iyisi, yönlendiriciniz desteklediği müddetçe daha yeni WPA3’ü açın. Wi-Fi Korumalı Kurulum (WPS) veya Evrensel Tak Çalıştır (UPnP) gibi ihtiyacınız olmayan veya risk taşıma potansiyeli olan tüm özellikleri devre dışı bırakın.
Ağ bölümlemesi
Çoğu kullanıcı, tüm cihazlarını genellikle tek bir ağ üzerinde tutar. Ancak bu durum nedeniyle saldırganlar, yalnızca cihaza değil aynı zamanda ağınızda korunan veriler ile kamera ve mikrofonlara da erişim sağlamak için akıllı ev aletleriniz veya diğer cihazlardaki güvenlik açıklarını kullanabilir.
Bunun çözümü ise cihazların tam olarak birbirinden ayrı tutulmasıdır. Güzel, ucuz ve kullanımı kolay bir seçenek ise konuk Wi-Fi kullanmaktır. Düzgün bir şekilde çalışabilmek için sadece bir internet bağlantısı gerektiren cihazlar “konuk” olarak belirlenip ilgili ikinci bir ağa atanabilir. Siber suçlular bu cihazlardan birini ele geçirir veya bunların güvenliğini ihlal ederse özel bilgileriniz ve fotoğraflarınız güvenli bir şekilde korunmaya devam eder.
Güncellemeler
Ayrıca tüm cihazların ve özellikle yönlendiricinin en son güncellemelere sahip olup olmadığını da kontrol edin. Siber suçlular, donanım yazılımlarındaki güvenlik açıklarını düzenli olarak suistimal ederler.
En güvenli yer, insanın evidir. Bu durum aynı zamanda evinizin dijital özellikleri için de geçerlidir. Dünya genelindeki suçlular kameranıza veya özel bilgilerinize ulaşabiliyor ise gidip en güvenli kapı ve pencerelere yatırım yapmanızın anlamı olmaz değil mi?
Ayrıca herhangi kişisel bir bilgiye ev ağınız üzerinden erişmeniz gerekmiyorsa neden bunları internete bağlı olmayan bir ortama taşımıyorsunuz?
Yedeklemeler ve NAS cihazları
Dosya, fotoğraf ve videolar, harici bir depolama ortamında düzenli olarak oldukça düşük maliyetlerle yedeklenebilir. Bunları ya Google Drive, Microsoft One Drive, Apple iCloud ve Dropbox gibi bulut depolama sistemlerinde ya da kendinize ait ağa bağlı depolama (NAS) cihazlarında yedekleyebilirsiniz.
USB çubukları, bulut depolama sistemleri, NAS cihazları karşılaştırması
NAS ve bulut depolama sistemleri, USB çubuklar ve DVD’lerle karşılaştırıldığında, verilerin neredeyse bozulmaya karşı dayanıklı bir şekilde depolanması avantajına sahiptir. USB flash sürücünüz veya DVD’leriniz çalınırsa ya da fiziksel bir hasara uğrarsa bunların içerisindeki veriler kaybolur. Diğer taraftan NAS’taki bir disk arızalanırsa, içerisindeki veriler genellikle ikinci bir sürücüye (RAID) yansıtılır. Bu nedenle NAS cihazınızın RAID özelliğine sahip olup olmadığını kontrol edin.
Bu arada bulutta depolanan veriler de birkaç kopya olarak saklanır kaybolma ihtimalleri oldukça azdır. Ayrıca çoğu durumda söz konusu verilere dünyanın herhangi bir yerinden ve ev ağınızın dışından rahatlıkla ulaşılabilir.
Ancak güvenlik ve gizlilik endişesi taşıyan kişiler için tam da burada bir sorun ortaya çıkıyor. Veriler, ev ağının dışında depolandığı için bir kullanıcı olarak verilerinizin korunmasına ve gizliliğine ilişkin hizmet sağlayıcınıza güvenmeniz gerekir. Bulut depolama sistemi kullanıyorsanız “kontrolü ele alıp” verilerinizi buluta yüklemeden önce şifreleyin.
Yerel yedeklemeler
Yerel yedekleme seçenekleri arasında USB çubukları, USB sabit disk sürücüleri, CD/DVD ve NAS cihazları gibi tüm “görünür” medya araçları bulunur. Bu araçları gerektiğinde kontrol edip saklamak kolay olsa da bunların bazı dezavantajları vardır. NAS cihazları dışındaki diğer araçlarda RAID özellikleri gibi bozulmaya karşı dayanıklı (otomatik) yedekleme imkanları ya hiç yoktur ya da nadiren bulunur.
Aynı zamanda yedek dosyaların bilgisayar ya da akıllı telefonlara (ağ üzerinden) bağlı olmasına karşı dikkatli olmalısınız. Sisteminize saldıran fidye yazılımları, aynı zamanda bağlı depolama medya dosyalarını da ele geçirmeye çalışabilir.
Bu durumun önüne geçmek için kendiniz için şöyle bir rutin oluşturun: Fotoğraf oluşturup düzenleme ve metin yazma gibi işlerinizi bitirdikten sonra depolama cihazını bilgisayara ya da akıllı telefona bağlayıp yeni verileri yedekleyin. Ardından yedekleme cihazının bağlantısını koparın.
Depolama içerikleri mevcut dosyaların güncel versiyonları ise bunları hedef depolama cihazındaki dosyalarla değiştirin. Aynı zamanda yalnızca ilgili içerikleri yedekleme konusunda alışkanlık edinin. Temizlik yaparken bu size, sadece depolama alanı değil dosya “ayıklama” işinde zaman da kazandırır.
Bulut yedeklemeleri
Buluttaki depolama seçenekleri ücretsiz olabilir, neredeyse hatasız olabilir ve platformlar arası uygulamalar sayesinde hemen hemen her yerden erişilebilir. Ancak depolanan içerikler üzerinde sizin bir kontrolünüz de bulunmaz. Suçlular, dünyanın herhangi bir yerindeki depolama sunucularına erişim sağlarsa en kötü senaryo olarak verileriniz de görüntülenebilir. Yalnızca önemli ve kişisel değeri olan verilerinizi yedeklediğiniz için, bu sizin açınızdan büyük bir sorun anlamına gelebilir.
Bu durumu göz önünde bulundurup akıllı telefonlarınızdaki fotoğrafların veya belgelerin otomatik olarak yedeklenmesi özelliğini devre dışı bırakın. Aynı zamanda bulut depolama hizmetlerine yönelik yüklemeleri de kontrol edin. Bulut hizmetlerde yedekleme yapacağınız zaman dikkatli olun. Örneğin, ilgili verileri sadece sizin ve izin verdiğiniz kişiler ve uygulamalar tarafından erişilebilmesi için güvenli bir şekilde şifreleyin.
Son olarak
Hard diskin “klasik” bir şekilde bozulması bile eğer yedekleme yapılmamışsa çok can sıkıcı olabilir. Ancak değerli fotoğraf ve belgeleriniz yedeklenmiş ise, bir fidye yazılımı cihazlarınıza saldırsa bile zararınız sınırlı olur ve söz konusu fotoğraf ve belgelerinizi bir fidye ödemeden kurtarabilirsiniz.
Yarın Dijital Bahar Temizliği yazı dizimizin üçüncü bölümünde sosyal medya ve diğer internet içeriklerini nasıl düzenleyebileceğinizi ve hesap güvenliğinizi nasıl iyileştirebileceğinizi inceleyeceğiz.
