Tarayıcı parmak izi için, kişisel bilgileri daha genel verilerle değiştiren, gizliliğe daha duyarlı bir izleme yöntemidir deniyor. Peki bu doğru mudur?
Kolaylık, günümüzün önceliğidir ve alışveriş yapmak hiç şimdiki kadar kolay olmamıştı. Artık dünyanın her yerinden sipariş verip kapıya teslim isteyebiliyoruz. Ancak tüm bunlar, adres veya telefon numarası gibi gizli olması gereken, geçmişte özel bilgi olarak kabul edilen verileri paylaşmayı gerektiriyor.
Bu bilgiler, oturduğumuz yerden konforlu alışveriş yapmak için gerekli ancak veri ihlalleri açısından güvenlik riski halen vardır. Bu nedenle web siteleri ve müşteriler her zaman güvenlikle ilgili konulara karşı dikkatli olmalıdır. Gerçek şu ki, güvenlik önlemleri genellikle kullanıcıların işini zorlaştırır ve gizlilik endişesine neden olur. Belki de bunun tek istisnası, kullanıcıları izlemek ve güvenliğini sağlamak için gizliliğe daha az müdahale eden eşsiz bir yöntem olan tarayıcı parmak izidir. Ama bu varsayım doğru mudur?
Tarayıcı parmak izi nedir?
Tarayıcı parmak izi, web sitelerinin kullandığınız web tarayıcıları, cihazlar, ekran çözünürlüğü, işletim sistemi, seçtiğiniz dil ya da konum ve diğer tarayıcı ayarları gibi verileri toplayabileceği bir yoldur. Bu veriler, web sitelerinin düzgün çalışması başta olmak üzere birçok amaçla kullanılmalıdır.
Aynı zamanda, etkinliklerini izlemek için bireysel web sitesi ziyaretçilerini tanımlamanın bir yoludur. Yukarıda belirtilen veriler ilk bakışta gereksiz, hatta belki de yararsız olarak görülebilse de bunun aksi doğrudur. Web siteleri bu verileri, reklamlarını ve kullanıcılarına sunacakları bilgileri kişiselleştirmek için kullanabilir.
Şirket kazançları ve güvenlik için parmak izi
Online mağazalar başta olmak üzere web siteleri, davranışlarıyla ilgili veri elde etmek için kullanıcılarını tanımlamak ve izlemek amacıyla parmak izini kullanır. Örneğin bir online mağaza, göz attığınız ürünleri izleyebilir ve bir sonraki ziyaretinizde indirim teklif ederek sizi alım yapmaya teşvik edebilir.
Online bir mağaza, sık sık televizyon incelediğinizi fark edebilir. Daha sonra bu davranışı varsayılan konum ve cihazınızla eşleştirir. Böylece size belli bir marka ve indirim teklif edebilir ya da bazı durumlarda bazı ürünlerde fiyatı artırabilir veya düşürebilir.
Size, sizinle ilgili olduğunu düşündüğü içeriği sunan sosyal medya algoritması gibi çalışan bu yöntem, web sitesinde daha uzun süre kalmanızı ve nihayetinde satın almanızı teşvik eder.
Bunu da okuyun: Onay kutusunun ötesinde: Bir gizlilik politikasını kabul etmeden önce nelere dikkat edilmelidir
Şimdiye kadar satış açısından değerlendirdik. Ancak web siteleri ve online mağazalar için çok önemli olan dolandırıcılığı önleme gibi güvenlik konuları da var. Güvenliği sağlamak için web siteleri ve mağazalar öncelikle, olağan dışı web sitesi erişim (farklı bir konumdan ve cihazdan bağlanma) uyarısı yaparak kullanıcıdan kendisini doğrulamasını isteyen parmak izi desteği isteyecek şekilde algılamayı iyileştirir.
Diyelim ki bir web sitesine genellikle Londra’da bir Wi-Fi bağlantısı kullanarak giriyorsunuz. Eğer aynı aktiviteyi Paris’te yapmak isterseniz web sitesi, yeniden bağlantı kurmak isteyen kişinin gerçekten siz olduğunu doğrulamak için kullanıcı bilgilerinizi yeniden girmenizi isteyecektir. E-posta hesabınıza yabancı bir ülkeden girmeye çalıştığınızda bu durumla karşılaşmışsınızdır.
Parmak izi aynı zamanda, her bağlantı her ziyarette farklı bir cihazdan gerçekleştirildiği için, IP saldırılarını da saptayabilir.
Online bir şirketin elinde ne kadar fazla veri varsa, sizi satın almaya teşvik etme ihtimali de o kadar fazladır. Ancak aynı zamanda güvenlik perspektifini de güçlü bir şekilde geliştirerek, hesabınıza gizli finansal veya kişisel bilgilerin kaydedilmiş olabileceği yetkisiz erişimi engeller. Ancak gizlilik açısından bakıldığında, çok fazla izleme yapıldığı anlamına gelmiyor mu?
Gizlilik, daha az davetsiz izleme mi?
Özellikle Avrupa Birliği’nde GDPR’nin devreye girmesinden bu yana, insanlar artık bir web sitesini ilk kez ziyaret ettiklerinde, genellikle çerez izleme bilgilerini görüyorlar. Bunun yasal bir amacı vardır çünkü çerezler çevrimiçi aktivitenizi parmak iziyle benzer amaçlarla izler ama genelde biraz daha derine inerler. Bu nedenle AB, gizlilik söz konusu olduğunda müşterinin her zaman haklı olduğuna ve kişisel verilerinin diğer taraflara iletilmesi konusunda söz sahibi olmaları gerektiğine karar verdi.
Tarayıcı parmak izi ile izlemenin her zamanki çerez uygulamalarından farklı olup olmadığı sorulabilir. Yanıt evettir. Hatta o kadar etkilidir ki, tarayıcılarda ve VPN’lerde bile gizli modu atlatabilir ve dolandırıcıların eylemlerini gizlemelerini zorlaştırır.
Diğer izleme yöntemlerinin aksine tarayıcı parmak izi, belirli bir adı kullanıcının çevrimiçi etkinliğiyle ilişkilendirmez ve bu yanlıştır. Daha geniş anlamıyla parmak izi eşsiz kişisel verileri okumaz ya da toplamaz. Bu nedenle kişisel gizliliğinize daha az müdahale söz konusudur. En azından düşünmenizi istedikleri budur.
Cihazınız ya da bağlantınız teorik olarak IP adresinizle temsil edilir ve cihaz ayarlarınız ve bilgileriniz genelde kendi seçimlerinize göre şekillenir. Ancak halen web sitelerinin bildiği oldukça eşsiz bir cihaz tanıtıcınız var ve bazıları ziyaret ettiğiniz diğer web sitelerini ya da konumunuzu bile takip edebilir. Böylece kişisel veriler yerine cihaz verileri toplanır ve parmak izinin neden bu kadar yaygınlaştığı daha anlamlı hale gelir.
Dijital parmak izi – Siz = Cihazınız
Yukarıda bahsedilen tüm bilgiler, cihazınızın temsil ettiği dijital bir parmak izinde bir araya gelir. Yani bir anlamda gizliliğiniz ihlal edilmiştir. Bu anlamda cihazınız sizi temsil eder. Yani parmak izi hayatınızı daha güvenli ve tarayıcınızı daha istikrarlı hale getirmekten fazlası için kullanılabilir.
Mozilla temsilcilerinin belirttiği gibi, ayarlar, eklentiler ya da yazı tipi ne kadar benzersiz olursa, sizi bulması o kadar kolaydır. Şirketler daha sonra bu verileri kullanabilir; bu tür bir izleme aylarca sürebileceğinden, daha fazla gizlilik bilincine sahip kişiler tarayıcı parmak izini engellemeyi seçer. Sunucu tarafından yapıldığı için, bir kişinin onu anlık bir kararla silmesi veya engellemesi daha zordur.
İlgileniyorsanız, bir web sitesinin sizin hakkınızda ne kadar veri okuyabileceğini gösteren çevrimiçi bir araç olan Am I Unique? ile tarayıcınızın parmak izini kontrol edin.
Parmak izini engelleyebileceğiniz bazı yöntemler şunlardır:
- İzlemeyi engelleyin – Firefox ya da Tor gibi web tarayıcıları izlemeyi standart olarak engeller ama EFF’nin Privacy Badger ve uBlock Origin gibi eklentiler veya tarayıcı uzantıları da mevcuttur. Bunlar hem ek gizlilik sağlar hem de kötü amaçlı yazılımları engeller.
- Komut dosyalarını engelleyin – JavaScript’i devre dışı bırakmak, izlemeyi önlemenin bir yoludur çünkü birçok izleyici sizi web sitelerinde izlemek için komut dosyaları kullanır. NoScript gibi bir uzantı buna yardımcı olabilir ancak komut dosyası engellemenin genellikle web sitelerini sorunlu ve kullanılamaz hale getirdiği için, bu bir değiş tokuştur.
- VPN kullanın – Sanal bir gizlilik ağı olan VPN, bir web sitesine erişim sağlamadan önce sizi bir VPN sunucusuna bağlayarak IP adresinizi maskeler. Böylece IP adresiniz web sitesi tarafından bilinmez hale gelir. Ancak cihaz bilgileri toplanmaya devam eder, yani sorunun sadece bir kısmı çözülmüş olur.
- İzleme özelliğinin kapatılmasını isteyin – bazı tarayıcılar ya da cihazlar “İzleme özelliğinin kapatılması” seçeneği sunar. Bu şekilde web sitelerine ve üçüncü taraflara bir uygulama ya da web sitesi ile olan kişisel etkileşimlerinizi paylaşmak istemediğinizi belirtmiş olursunuz.
Aynı zamanda daha fazla zarar görmeyi önlemek için güçlü bir siber güvenlik çözümü kullanmayı unutmayın. Elbette daha birçok yöntem var ama bunlar kendinizi nasıl koruyabileceğiniz konusunda fikir vermesi için sadece birkaçı.
Daha fazla bilgi edinmek için:
İzlerinizi kapatın, İzleyicilerin tarayıcınızı nasıl görebildiğini öğrenin
Parmak izi hakkında daha fazla bilgi
Parmak izi takibi ve gizlilik hakkında bir çalışma
Vakit nakittir ve online oyun dolandırıcılarının bolca vakti var
Jake Moore’un sesi çalındı: Sanal adam kaçırma kavramı
